Hoe veerkrachtig is de gepamperde generatie
En hoe belangrijk is het om dat te weten?
Ik hoor het vaak om mij heen, deze generatie jeugd sporters heeft veel minder veerkracht. Het is een ‘gepamperde generatie’ met ‘curling ouders’. Maar is dit werkelijk waar? Is dit wetenschappelijk bewezen of is het een gevalletje confirmation bias, of zie-je-wel-isme?
Ik vroeg het professor Nico van Yperen tijdens zijn boeiende Masterclass over zijn nieuwste boek*. Zijn antwoord: “Feit is in ieder geval dat er in praktisch alle sporten nog altijd vooruitgang wordt geboekt, dus het niveau van de huidige generatie is hoger dan de voorafgaande generaties. Maar dat heeft veelal ook te maken met materiaal, voeding, faciliteiten, etc., en niet persé met mentale factoren.” Mmm dat geeft nog niet direct antwoord op mijn vraag.
Nu heb ik net NPO-documentaire Voetbaldroom** verslonden. En daar zie ik een heleboel jeugdvoetballers, en ouders, die er alles voor over hebben om de top te bereiken. Is dit anders dan vroeger? Ik weet het niet. Er is geen onderzoek bij mij bekend hierover, ik kan alleen mijn eigen ervaring meenemen. En dan zeg ik, zoals zoveel ouders zeggen ‘mijn ouders gingen nooit mee….’, en ‘kinderen hebben veel meer afleiding nu dan vroeger….’ En behalve dat ik oud klink, zegt dit niet zoveel.
Veerkracht
Dit alles bracht mij er toe om te beginnen met het ontrafelen van het woord veerkracht. “Veerkracht betekent letterlijk het vermogen om na te zijn uitgerekt of ingedrukt, weer de oorspronkelijke vorm of positie aan te nemen (Hill et al -2018)*”
Voor een sporter kan ik dit dus vertalen naar dat hij of zij na een tegenslag, stress, blessure of enig ander moeilijk moment toch weer terug komt naar zijn oude niveau.Een belangrijke mentale vaardigheid voor een sporter dus, tegenslagen ontmoet je namelijk genoeg onderweg.
Nu is de hamvraag, is veerkracht te trainen?
Stel dat dit een gegeven is dan moet je dit eigenlijk al in de selectiecriteria en scouting van jeugdspelers meenemen. Maar is mentale fitheid überhaupt al een selectie criterium, naast de bekende fysieke fitheid, technisch en tactische vaardigheden?
In een ouder artikel uit Sportgericht werd al eens aangehaald: ‘Bij talent-herkenning of, zoals het genoemd wordt het scouten van talenten, wordt veelal voorbij gegaan aan psychologische factoren’*** Mentale fitheid, bestaande uit allerlei psychologische factoren en mentale vaardigheden, bijvoorbeeld veerkracht, wordt dus blijkbaar nog niet (consequent) meegenomen in de selectiecriteria. Maar kan dit en is dit nodig?
Ik geloof dat er wel degelijk zoiets is als aanleg voor bepaalde psychologische factoren en mentale vaardigheden, die een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een talent. En ik geloof ook dat veel is te trainen. Al zal het bij de één dus makkelijker gaan dan bij de ander. Maar hoe zwaar wegend het één of het ander is, aanleg en trainbaarheid, dat weet ik niet, daar hoop ik gaandeweg achter te komen.
Het gaat er wat mij betreft niet om, om veerkracht meetbaar te maken als selectie criterium. Het gaat er mij WEL om welke mentale vaardigheden kan je trainen en welke psychologische factoren zijn positief ondersteunend.
De heilige graal
Overigens is het natuurlijk niet zo dat ‘veerkracht’ de heilige graal tot succes is, er zoveel meer in het hele spectrum van mentale en fysieke fitheid, technische en tactische vaardigheden. En er is, zoals uit de documentaire Voetbaldroom wel blijkt, toch ook nog altijd een deel waar je geen invloed hebt samengevat onder de noemer ‘geluk’. De juiste persoon, op het juiste moment op de juiste plek in de juiste omstandigheden.
De komende weken ga ik wekelijks een stukje van het thema ‘veerkracht’ uitpluizen, als één van de speerpunten uit mentale fitheid en hoop ik e.a. over psychologische factoren tegen te komen. Gedeeltelijk door het lezen wetenschappelijke onderzoeken, artikelen, boeken, documentaires en uit eigen ervaring.
- Wat kan je trainen en wat niet en vanaf welke leeftijd.
- Waar zou je eventueel wel op kunnen letten bij scouting.
- Hoe je kun je op jonge leeftijd hier spelenderwijs mee beginnen.
- Wat kunnen coaches en trainers zelf doen.
- En wanneer is het zinnig om een expert in te schakelen.
Ik heb niet alle wijsheid in pacht en zeker geen toegang naar alles wat hierover geschreven is, ik hoop vooral een discussie op gang te brengen en reacties zodat we informatie over dit onderwerp kunnen delen. Dus draag bij en discussieer mee, samen hebben we meer wijsheid.
Femke Lobach
*Focus, vertrouwen, veerkracht – Nico W. van Yperen
** https://www.2doc.nl/documentaires/series/3doc/2021/voetbaldroom.html
*** Talent-scouting: Jeugdige topsporters zijn extravert en emotioneel stabiel – Sportgericht, jaargang 60 nr 5 – Dr. Jacques H.A. van Rossum. Mijn zoektocht op Internet leverden alleen artikelen op over perceptuele cognitieve vaardigheden die gemeten worden. En geen recenter artikel over psychologische factoren dan bovenstaand genoemd artikel
