De goede ouwe Bruce Tuckman is nog steeds actueel
Professor Bruce Tuckman zou vandaag bijna 82 jaar zijn. Zijn theorie is vandaag de dag nog steeds actueel. Het staat bijvoorbeeld aan de basis van Agile en Scrum. En wordt helaas even zo vaak slechts als een goede theorie gezien maar niet beleeft.
Als ik zo over verschillende clubs en verschillende velden loop, vang ik her en der wat commentaar van sporters en trainers op. En jaar na jaar hoor ik dezelfde valkuilen. Prachtig! Weer een mooi begin van een leerproces.
‘Zo we hebben de eerste sessie gehad, en samen het doel voor dit jaar vastgesteld en de waarden van het team benoemd. En iedereen stond erachter.’
Is dat werkelijke waar? Zei iedereen ‘ja’? Of was het een ‘ja’ van buiten en een ‘nee’ van binnen? Omdat het nog niet veilig genoeg is om ‘nee’ te zeggen. Omdat de plek, de taak, de formele en informele leiders nog niet duidelijk zijn?
‘Het bestuur heeft de verwachting uitgesproken dat we dit jaar promoveren.’
Een resultaatdoel dat soms wel en soms niet wordt uitgesproken en even zo vaak wel aanwezig is, waardoor een klimaat ontstaat waarin het niet veilig is om fouten te maken. Ook al wordt het tegendeel beweerd, want iedere fout gaat uiteindelijk ten koste van het, al dan niet genoemde, resultaat.
De eerste fase van het teamproces, zoals omschreven door Professor Tuckman gaat over de vorming van een team. Ieder team of het nu in sport of het bedrijfsleven is, of het nu voor 1 week of een 1 jaar is, start met de vorming fase. Op het moment dat er een nieuw lid in het team komt, raakt alles in beweging en gaat een bestaand team opnieuw de vorming fase in.
Bij een bestaand team zal het proces sneller verlopen dan bij een nieuw gevormd team en toch voordat je iets kan doen aan waarden en doelen moet er voldoende veiligheid en duidelijkheid zijn over leiderschap, taken en rollen. Of het nu een zelf-organiserend team is of een aangestuurd team. Er is altijd een vorm van leiderschap, op basis van meesterschap in iets.
Slechts 5% haalt de prestatie fase
Heb ik ooit ergens gelezen. En dat geloof ik graag wanneer ik zo om mij heen luister. De theorie van Bruce Tuckman ga ik niet helemaal uitwerken. Dat is niet nodig. Wil je er meer over lezen dan kan je dat zeker op Internet vinden. Thema’s als veiligheid, duidelijkheid, kaders, directief leiderschap, plek, taken, rollen, informele leiders. Allemaal elementen van die eerste fase.
Waar het mij vooral om gaat is dat iedereen wel ooit eens ergens in een team heeft gezeten. In vrienden-, sport-, werk-, studie-team. Teams in allerlei soorten en maten. De grootste les is niet zozeer de theorie maar de praktijk. Wat had je toen nodig? Wat heb je gemist? Wat werkte voor jou? En wat zou je nu nodig hebben om de eerste fase succesvol te begeleiden of doorlopen? Wees kwetsbaar, vraag om hulp en leef voor. Doe iets wat je misschien nog nooit eerder gedaan hebt. Stap af van je statische mindset, het beeld zoals het zou moeten zijn of liever zoals je zelf zou moeten zijn. Sta op en leer. Werk samen aan het fundament van het team. Eerst de veiligheid dan het individu daarna het team.
Nog wat praktische tips?
- Stel veel vragen. Wees nieuwsgierig
- Steek energie in socialiseren.
- Zet de eerste stappen richting een groepsidentiteit en doel of bedoeling. Forceer het niet vanuit de top maar laat het in de breedte van het team ontstaan
- Als leider geef je richting, ben je duidelijk over verwachtingen en consequent in je instructies, de basis voor veiligheid
- Beantwoord vragen snel en duidelijk.
- Leef voor in gedrag, verbaal en non verbaal.
‘Theorie komt pas tot leven, wanneer je lijf snapt wat je met je hoofd geleerd hebt.’
En vooral; geniet ervan! Een teamproces is geweldig, verloopt grillig en schiet alle kanten op, totdat ineens de puzzelstukjes in elkaar vallen.
Femke Lobach
mentale training, groeimindset & teamperformance coach
